Νετσμετίν Ερμπακάν
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Νετσμετίν Ερμπακάν | |
|---|---|
.jpg) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Necmettin Erbakan (Τουρκικά) |
| Γέννηση | 29 Οκτωβρίου 1926 Σινώπη |
| Θάνατος | 27 Φεβρουαρίου 2011[1][2][3] Άγκυρα |
| Αιτία θανάτου | καρδιακή ανεπάρκεια |
| Τόπος ταφής | νεκροταφείο του Μερκεζεφέντι |
| Χώρα πολιτογράφησης | Τουρκία |
| Θρησκεία | Σουνιτισμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | τουρκικά |
| Σπουδές | Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης Πολυτεχνείο Άαχεν Πανεπιστήμιο του Λονδίνου King Saud University[4] Istanbul High School[5] ITU Faculty of Mechanical Engineering |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός μηχανικός διδάσκων πανεπιστημίου |
| Εργοδότης | Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Κόμμα Ευημερίας, Κόμμα Εθνικής Τάξεως, Κόμμα Εθνικής Σωτηρίας, Κόμμα Αρετής και Κόμμα της Ευτυχίας |
| Ποινική κατάσταση | |
| Κατηγορίες εγκλήματος | διαφθορά |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Nermin Erbakan (1967–2005) |
| Τέκνα | Fatih Erbakan |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Μέλος της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας Πρωθυπουργός της Τουρκίας (1996–1997) |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Νετσμετίν Ερμπακάν (τουρκικά: Necmettin Erbakan, 29 Οκτωβρίου 1926 - 27 Φεβρουαρίου 2011) ήταν Τούρκος πολιτικός και πανεπιστημιακός που διετέλεσε πρωθυπουργός της Τουρκίας το διάστημα 1996 - 1997. Διετέλεσε επίσης τρεις φορές αντιπρόεδρος της Τουρκίας σε κυβερνήσεις συνασπισμού.
Ο Ερμπακάν θεωρείται ο πατέρας του πολιτικού Ισλάμ στην Τουρκία. Με όχημα την πολιτική φιλοσοφία του που εκφράστηκε μέσα από τη θεωρία του Millî Görüş (Εθνικό όραμα) δημιούργησε μια σειρά πολιτικών κομμάτων - συγκεκριμένα το Κόμμα Εθνικής Τάξης (MNP), το Κόμμα Εθνικής Σωτηρίας (MSP), το Κόμμα Ευημερίας (RP), το Κόμμα Αρετής (FP) και το Κόμμα Ευτυχίας (ΣΠ) - που παρά τις αλεπάλληλες απαγορεύσεις τους από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, κατάφεραν να προσεταιριστούν μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, τόσο του τουρκικού όσο και του κουρδικού.[6][7]
Το Εθνικό όραμα υποστηρίζει ότι η Τουρκία μπορεί να αναπτυχθεί με τη δική της ισχύ, χωρίς δυτικές επεμβάσεις, προστατεύοντας τις θρησκευτικές της αξίες και βασιζόμενη στην υποστήριξη και συνεργασία των μουσουλμανικών χωρών.[8]
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Καταγόταν από γνωστή οικογένεια της Κοζάν, περιοχής των Αδάνων. Ξεκίνησε το σχολείο στην Καισάρεια, αλλά ολοκλήρωσε την φοίτησή του στην Τραπεζούντα, εξαιτίας του εκεί διορισμού του πατέρα του. Αποφοίτησε από το λύκειο αρρένων στην Κωνσταντινούπολη και κατόπιν φοίτησε στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινουπόλεως (Τμήμα Μηχανολόγων), από όπου αποφοίτησε το 1948. Στο πανεπιστήμιο ηγήθηκε προσπάθειας για άνοιγμα τζαμιού στην Σχολή. Μετά την αποφοίτησή του από την ίδια σχολή έγινε βοηθός στην έδρα των μηχανών.
Εκπόνησε το διδακτορικό του στο Πολυτεχνείο του Άαχεν στην τότε Δυτική Γερμανία, όπου στάλθηκε το 1951 από το Πανεπιστήμιο. Συνεργάστηκε με τον δρα Σμιτ στο ερευνητικό κέντρο DVL, όπου έκανε έρευνα για τον γερμανικό στρατό, και πήρε το διδακτορικό του. Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη να εξετασθεί για τη θέση του αναπληρωτή καθηγητή το 1953. Το 1954, σε ηλικία 27 ετών, έγινε αναπληρωτής καθηγητής στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Επισκέφτηκε τα εργοστάσια Deutz της Δυτικής Γερμανίας, προκειμένου να πραγματοποιήσει έρευνα. Υπηρέτησε ως αρχιμηχανικός στην έρευνα για την ανάπτυξη των αρμάτων μάχης Leopard (1951-1954). Υπηρέτησε στον στρατό από το 1954 έως το 1955 και κατόπιν επέστρεψε στο πανεπιστήμιο. Ίδρυσε την εταιρεία Gümüş Motor, στο εργοστάσιο της οποίας κατασκευάστηκε ο πρώτος τουρκικής παραγωγής κινητήρας. Το 1965 έγινε καθηγητής.
Το 1967 εξελέγη γενικός γραμματεύς του T.O.B.B. (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği – Ένωση Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων και των Χρηματιστηρίων Τουρκίας). Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την Νερμίν Ερμπακάν. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως γενικός γραμματεύς του T.O.B.B. επέδειξε προστατευτική στάση προς τους εμπόρους και βιομηχάνους της Ανατολίας, με την υποστήριξη των οποίων τον επόμενο χρόνο εξελέγη πρόεδρος, αλλά παύθηκε με την αιτιολογία ότι υπήρξαν παρατυπίες κατά την εκλογή.
Στις εκλογές του 1969 ο Νετσμετίν Ερμπακάν κατήλθε ως ανεξάρτητος και εξελέγη βουλευτής Ικονίου, αφού ο αρχηγός του Κόμματος Δικαιοσύνης του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ έθεσε βέτο για την υποψηφιότητά του με το δικό του κόμμα. Το 1970 ίδρυσε το Κόμμα Εθνικής Τάξεως (Millî Nizam Partisi), το οποίο μετά το πραξικόπημα του 1971 τέθηκε εκτός νόμου (1972) από το Συνταγματικό Δικαστήριο με πρόφαση την αντίθεσή του προς τις αρχές του ατατουρκισμού. Την 1973 ίδρυσε το Κόμμα Εθνικής Σωτηρίας (Millî Selâmet Partisi) μαζί με στελέχη του Κόμματος Εθνικής Τάξεως, το οποίο στις εκλογές του ιδίου έτους εισήλθε στην βουλή εξασφαλίζοντας το 11,8% των ψήφων και εκλέγοντας 48 βουλευτές. Μετά τις εκλογές το συνέδριο του κόμματος εξέλεξε τον Ερμπακάν αρχηγό.
Κατά την περίοδο 1974-1978 ο Ερμπακάν διετέλεσε σε κυβερνήσεις συνασπισμού τρεις φορές αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως: μία με πρωθυπουργό τον Μπουλέντ Ετζεβίτ και δύο με πρωθυπουργό τον Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Κατά την περίοδο της συνεργασίας του με τον Ετζεβίτ υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της εισβολής στην Κύπρο και κατόπιν υποστηρικτής της διχοτομήσεως της νήσου. Από τις 5 Ιανουαρίου 1978 μέχρι και τις 12 Σεπτεμβρίου 1980, οπότε έγινε το υπό τον στρατηγό Κενάν Εβρέν πραξικόπημα, το κόμμα του Ερμπακάν παρέμεινε στην αντιπολίτευση.
Ο Ερμπακάν συνελήφθη στις 12 Σεπτεμβρίου 1980 και κρατήθηκε για ένα διάστημα στο Ουζουνάντα (Μακρονήσι) στη Σμύρνη. Στις 15 Οκτωβρίου του ιδίου έτους συνελήφθη μαζί με άλλα 21 μέλη του κόμματός του με την κατηγορία της δράσεως εναντίον της εκκοσμικεύσεως του κράτους (μία από τις αρχές του ατατουρκισμού). Αφέθηκε ελεύθερος στις 24 Ιουλίου 1981 και αθωώθηκε.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1982 του απαγορεύτηκε για 10 χρόνια η ενασχόληση με την πολιτική. Εν τούτοις, επέστρεψε στην πολιτική μετά το δημοψήφισμα του 1987. Στις εκλογές όμως της 29ης Νοεμβρίου 1987 το Κόμμα Ευημερίας (Refah Partisi), το οποίο είχε ιδρυθεί στις 19 Ιουλίου 1983, δεν κατάφερε να εισέλθει στη βουλή, αφού εξασφάλισε 7,06% των ψήφων, ενώ το όριο εισδοχής ήταν το 10%. Στις εκλογές του 1991 εξελέγη βουλευτής Ικονίου, ενώ στις εκλογές του 1995, το Κόμμα Ευημερίας ήλθε πρώτο με ποσοστό 21,7% εκλέγοντας 158 βουλευτές.
Στις 28 Ιουνίου 1996, ο Ερμπακάν ανέλαβε πρωθυπουργός στην κυβέρνηση συνασπισμού του Κόμματος Ευημερίας και του Κόμματος Ορθού Δρόμου (Doğru Yol Partisi) της Τανσού Τσιλέρ. Η κυβέρνηση αυτή άντεξε έναν χρόνο. Έπειτα από μία διαδικασία φθοράς, κατά την οποία παραιτήθηκαν από το κόμμα τους πολλοί βουλευτές του Κόμματος Ορθού Δρόμου, με αποτέλεσμα να χάσει την πλειοψηφία η κυβέρνηση στη Βουλή, ο Ερμπακάν παραιτήθηκε στις 18 Ιουνίου 1997.
Τον Ιανουάριο του 1998 το Συνταγματικό Δικαστήριο έθεσε εκτός νόμου του Κόμμα Ευημερίας και επέβαλε πενταετή απαγόρευση ανάμειξης στην πολιτική στον Ερμπακάν. Το τελευταίο αντικαταστάθηκε από το Κόμμα Αρετής (Fazilet Partisi), το οποίο όμως τέθηκε εκτός νόμου το 2001, έπειτα από δίκη που κράτησε σχεδόν δύο χρόνια.
Μετά τη διάσπαση του χώρου του πολιτικού Ισλάμ το 2001, η «ανανεωτική πτέρυγα» (με πιο κοσμικό και φιλοδυτικό προσανατολισμό) συνέστησε το κυβερνών σήμερα (2012) Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (Adalet ve Kalkınma Partisi), ενώ οι πιστοί στον Ερμπακάν ίδρυσαν το Κόμμα Ευτυχίας (Saadet Partisi). Τον Μάιο του 2003 ο Ερμπακάν εξελέγη ηγέτης του κόμματος αυτού. Τον επόμενο χρόνο όμως αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω καταδικαστικής απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Τον Ιούλιο του 2010 πρόεδρος εξελέγη ο Νουμάν Κουρτουλμούς, αλλά έπειτα από ένσταση των πιστών στον Ερμπακάν αυτός παραιτήθηκε, για να εκλεγεί και πάλι ο Ερμπακάν πρόεδρος του κόμματος στις 17 Οκτωβρίου 2010.
Το 2008 ο Ερμπακάν κατηγορήθηκε από δικαστήριο της Άγκυρας για πλαστογράφηση εγγράφων με σκοπό την υπεξαίρεση από το κράτος ενός μεγάλου χρηματικού ποσού και ετέθη υπό κατ' οίκον περιορισμό για 11 μήνες.
Ο Ερμπακάν πέθανε στην Άγκυρα στις 27 Φεβρουαρίου 2011 και ετάφη στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Νετσμετίν Ερμπακάν ήδη από το 1969 διεμόρφωσε σε μανιφέστο την λεγόμενη «Εθνική Άποψη» (Millî Görüş), ένα μείγμα αντιδυτικής, εθνικιστικής και ισλαμικής ιδεολογίας. Το 1973 δήλωσε χαρακτηριστικά ότι το κόμμα του ήταν αντίθετο στην σύνδεση της Τουρκίας με την τότε Ε.Ο.Κ., ενώ η τουρκική συμμετοχή στο Ν.Α.Τ.Ο. δεν αποτελούσε για τη χώρα παρά μία βαριά οικονομική επιβάρυνση. Εξέφρασε επίσης φιλοαραβικές και αντιισραηλινές θέσεις. Οι πολιτικές ιδέες του επηρέασαν πολλούς από τους σημερινούς κορυφαίους πολιτικούς της Τουρκίας.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Θεοδωροπούλου Βύρωνος, Οι Τούρκοι και εμείς, εκδ. Φυτράκη/Ο Τύπος Α.Ε., Αθήνα 1988.
- Κιτσίκη Δημήτρη, Ιστορία του Ελληνοτουρκικού χώρου 1928 – 1973, εκδ. Εστία, Αθήνα 1981.
- Σαρρή Νεοκλή, Η άλλη πλευρά. τ.Α΄, εκδ. Γραμμή, Αθήναι 1977.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ www
.todayszaman .com /news-236799-number-one-victim-of-feb-28-dies-on-eve-of-coup-anniversary .html. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Necmettin-Erbakan. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2019.
- ↑ «BBC News | EUROPE | Ex-Turkish PM sentenced». news.bbc.co.uk. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2023.
- ↑ «BBC News | Analysis | Turkey Bans The Islamists». news.bbc.co.uk. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2023.
- ↑ BAYKAL, Ömer· ÇAHA, Ömer. 461087 «Milli Görüş Hareketinin Kuruluşu: Türk Siyasetinde Milli Nizam Partisi Deneyimi» Check
|url=value (βοήθεια). DergiPark. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]